Hẻm ở Sài Gòn
Sài Gòn mà hỏi ở đâu bình dân nhất thì bạn có câu trả lời ngay đó là hẻm. Hẻm ở Sài Gòn nép xen kẽ mấy căn nhà mặt tiền, chẳng có quy luật gì cả hễ thấy có chỗ quẹo vào là hẻm.Các khu dân cư hình thành theo lõi trung tâm Sài Gòn chủ yếu là quận 1, hẻm cũng phát triển theo đà mở rộng của đô thị gồm quận 3, 5, 6, 7...các con hẻm người ta xây nhà lên lập thành các xóm. Nhà tôi lên Sài Gòn tầm những năm 60 của thế kỉ trước, ông bà nội kể trước đây mướn nhà khu Bàn Cờ quận 3 lúc ông nội còn đi làm công ở quận nhất. Sau này cả nhà dời về khu Chợ Quán quận 5. Có người hỏi hẻm có gì thú vị thì Năm tui trả lời nếu không có hẻm thì Sài Gòn chẳng có hồn. Bởi 90% dân Sài Gòn sống trong các con hẻm, mấy con hẻm lập thành khu phố và là một xã hội thu nhỏ với lối sống bình dân.
Nhà cạnh nhau thì là hàng xóm, có lẽ ảnh hưởng bởi cái chất xóm làng miền Tây. Tối lửa tắt đèn hỗ trợ nhau những lúc khốn khó hay bệnh hoạn đau yếu. Ô cửa sổ căn nhà cuối phố, chẳng hiểu vì sao không khép bao giờ, đôi bạn ngày xưa học chung một lớp, cây bưởi sau nhà ngan ngát hương thơm.Hồi còn nhỏ Sài Gòn hay cúp điện luân phiên, mỗi tối cúp điện là cả xóm mở cửa ra ngoài hóng mát, mớ ánh sáng của đèn đường giúp mấy đứa nhỏ học bài, người lớn thì trò chuyện tán gẫu. Lúc điện có lại thì cả xóm ồ lên tạo thành thứ âm thanh đặc thù. Sau này khi VN đá thủng lưới đối thủ tôi mới nghe được lại âm thanh lúc có điện của ngày xưa. Thường đầu hẻm là có nhà bán chạp phô, bán đủ thứ trên đời, thiếu gì là Má nói-
Đen, con ra đề pô mua cho má cái hộp quẹt, còn Ba thì,
Đen ra đầu đường mua cho ba gói thuốc...
Tôi nhớ mỗi lần đi học tầm 6 giờ sáng là đã thấy bà bán xôi, mấy đồng một gói, cái gánh xôi đủ màu nhìn là chảy nước miếng: đỏ đỏ xôi gấc, vàng nhạt xôi vò, màu tím nếp thang, xôi mặm màu trắng có thêm lạp xưởng và chà bông. Xôi đậu phộng thì không thể thiếu nước dừa và dừa khô cào thành sợi rắc lên. Sài Gòn bình dân đến lạ, lúc khó khăn hay xa hoa đều chất chứa sự nhân ái. Nghèo giàu đều sống được ở mảnh đất này.Giờ Sài Gòn phát triển đa dạng, sẽ là thành phố thông minh.. nhưng tôi nghĩ các con hẻm sẽ là nơi nuôi dưỡng những công dân của thành phố thông minh này hơn trăm năm nữa. Thế nên kí ức về con hẻm sẽ đồng hành thêm nhiều thế hệ tương lai.
Sài Gòn hẻm nhỏ nhà em
Chiều về xao xuyến bước êm ngang nhà
Bóng em tà áo thướt tha
Làm anh say đắm dáng hoa tuyệt vời.
Năm Chợ Quán
